Kinderwerk: leven met een missie

In het missionaire kinderwerk gaat het niet om het bijbrengen van kennis, maar om het veranderen van levens. Hoe je dat doet? Door in het leven van het kind te stappen, door het kind dicht bij jou te laten komen en jezelf te geven. Dit artikel geeft je handvatten om te groeien in visie op missionair kinderwerk en geeft je een concrete checklist om het juiste materiaal te gebruiken.

Je pakt je agenda om te kijken wat je de volgende dag moet doen en je ziet dat er weer kinderclub is. Je hebt er zin in en begint gelijk met de voorbereiding. De map die jullie altijd gebruiken pak je er bij en je ziet dat ‘Zacheüs’ op de rol staat. Bekend verhaal, even gauw doorlezen. De bijbehorende knutsel ziet er wel wat ingewikkeld uit. Maar er zit ook nog een kleurplaat bij, die je wel even snel kunt kopiëren bij de supermarkt. Gaat helemaal goed komen, morgen. En de kinderen gaan na de club vast weer super geïnspireerd naar huis…

Gemotiveerde kinderwerker

Misschien herken je dit helemaal, of een beetje, misschien ook helemaal niet. Maar dat het hier niet helemaal goed gaat, dat voelen we op onze klompen aan. Het knelpunt zit in dit voorbeeld niet zozeer in de methode, als wel in de kinderwerker. Wat blijkt uit een klein onderzoek: kinderen komen voor 30% voor het programma dat wordt aangeboden, en 70% voor de leiding. Want die zijn zo leuk! Het kinderwerk heeft alleen bestaansrecht en toekomst met gemotiveerde kinderwerkers. Dat is vele malen belangrijker dan de juiste methode.

Nog een keer het voorbeeld, maar nu begin je anders. Al ruim van tevoren ben je met het Bijbelgedeelte bezig: waar raakt het verhaal jou op zo’n manier dat je het verlangen hebt de essentie hiervan voor jouw leven onder woorden te brengen? En om dat vervolgens met de kinderen te delen? Je bent je ervan bewust dat wat je wilt overdragen relationeel moet zijn. Het gaat om
jouw persoonlijke drive en verlangen, bewogenheid, betrouwbaarheid en gastvrijheid. Christen zijn is immers Jezus volgen, is een manier van leven, een relatie. Niet een dogmatiek of een
methode.

Programma of ontmoeting

Kinderwerk is niet in eerste instantie een plek waar een programma wordt gedraaid, maar een ontmoetingsplek waar het kind welkom is. Het is niet een kwestie van het droppen van christelijk
gedachtegoed, maar de nood zien van het kind dat bij jou staat. We zijn vaak gericht op kennisoverdracht, op waarheden overbrengen. Maar het gaat niet om het bijbrengen van kennis, het gaat
om het veranderen van levens. Vertel en laat kinderen ervaren dat ze mogen zijn en worden zoals Jezus hen bedoeld heeft. Laat liefde de eerste ervaring van het kind zijn op jouw club.

Checklist

Hoe kun je aan kinderen die niet vertrouwd zijn met de boodschap van de Bijbel ‘iets’ van het evangelie doorgeven? Het antwoord op deze vraag ligt dus niet uitsluitend in je materiaal; het vraagt om een principieel andere manier van denken bij jou als kinderwerker. Doet een methode er dan niet toe? Zeker wel. Maar materialen zijn doorgaans niet bedoeld om als een blauwdruk ‘eventjes’ over te nemen. Het helpt jou als kinderwerker om invulling te geven aan je club, als extra ondersteuning. Onderstaande vijf ‘checkwoorden’ kunnen je helpen om te beoordelen of het materiaal dat
je wilt gebruiken ook geschikt is voor jouw missionaire kinderclub.

Check 1: Doel

Verwoord eerst voor jezelf kort en bondig wat de doelstelling van jullie club is. Veel teams weten niet goed wat ze willen. Als ik af en toe een kinderclub bezoek en vraag wat ze willen bereiken,
is het antwoord nogal eens: ‘We willen kinderen over Jezus vertellen’. Maar dan weten ze soms zelf niet zo goed waarom ze dit belangrijk vinden, wat ze dan precies willen vertellen en op
welke manier ze dit moeten doen. Als je een (concreet) doel hebt, kun je daarop het materiaal beoordelen. Dan weet je waar je naar toe wilt en of het materiaal ook ‘die kant uit werkt’.

Check 2: Missionair

We steken nogal eens te moeilijk in. Soms veronderstellen we dat kinderen bepaalde begrippen nog wel zullen snappen of dat ze wel weten dat bidden ‘praten met God’ is en de Bijbel ‘het boek van God’. En daarbij willen we graag zoveel mogelijk overbrengen, verbanden laten zien, ‘het hele evangelie’ vertellen. Maar de praktijk wijst uit dat kinderen juist dan niet de essentie van je boodschap eruit halen. Het is beter dat de kinderen per clubbijeenkomst bekend raken met één Bijbels principe, dan dat er zoveel uit het evangelie wordt aangeboden, dat ze niets onthouden. Zoek materiaal waarin heel duidelijk één concreet basisbeginsel per keer wordt uitgewerkt.

Check 3: Relationeel

Cijfers uit onderzoeken naar hoe mensen tot geloof komen, geven duidelijk aan dat relaties hierin een uiterst belangrijke rol spelen! Relaties zijn van onmiskenbaar grote betekenis bij de
overdracht van de Bijbelse boodschap. Het gaat er om dat we relatiegericht werken. Kinderwerk heeft alles met jóu te maken. Het gebeurt allereerst door jou heen: door jouw opstelling naar het
kind, door liefde te geven, tijd vrij te maken, het kind te bemoedigen, een luisterend oor te bieden. Het is goed om te checken of het materiaal ook dié ruimte biedt, die nodig is om de relatie
met het kind aan te kunnen gaan.

Check 4: Afstemmen

Houdt het materiaal rekening met de kinderen van nú? Het gaat niet in de eerste plaats om de vraag: ‘Wat verwacht ik van het kind?’, maar stem af op het kind met de vragen: ‘Wat verwacht
dit kind van mij? Wat verwacht het van het programma? Wat vindt het kind leuk, aantrekkelijk, spannend?’ Het programma moet rekening houden met het kind als geheel. We moeten de kinderen niet alleen uitdagen op het geestelijke vlak, maar ook op het lichamelijke, sociale en verstandelijke vlak. De inhoud moet een functie voor de kinderen hebben. Wat hebben ze eraan
in hun leven?

Check 5: Afwisseling

Kinderen zijn ontwikkeld op verschillende gebieden. Het ene kind is gevoelig voor taal, een ander voor muziek, voor beelden of voor bewegingen. Juist via het gebied waar je goed in ontwikkeld
bent, onthoud je wat je leert. Daarom is het belangrijk dat de club veel afwisseling biedt. Zo leren alle kinderen het evangelie van Jezus kennen op een manier die bij hen past. Bekijk of het
materiaal voldoende afwisseling biedt in werkvormen.